Podcast
Trong
một bước đi mang tính chiến lược toàn cầu, chính quyền Hoa Kỳ – với sự hậu
thuẫn mạnh mẽ từ giới lập pháp và các nhà lãnh đạo như Tổng thống Donald Trump
– đã chính thức ban hành Sắc lệnh hành pháp số 14178,
được Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ngày 23/1/2025, có tiêu đề “Tăng cường vai
trò lãnh đạo của Mỹ trong công nghệ tài chính kỹ thuật số” (Strengthening
American Leadership in Digital Financial Technology), đã cấm các cơ quan liên
bang phát hành hoặc hỗ trợ phát triển tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương
(CBDC) tại Mỹ. Sắc lệnh này quy định rõ: trừ khi được yêu cầu bởi luật pháp,
các cơ quan bị cấm thực hiện bất kỳ hành động nào để thiết lập, phát hành, lưu
hành hoặc quảng bá CBDC trong phạm vi lãnh thổ Mỹ hoặc quốc tế. Lý do được đưa
ra là CBDC có thể đe dọa sự ổn định tài chính, quyền riêng tư cá nhân và chủ
quyền quốc gia.
. Động thái này tưởng chừng như là sự rút lui khỏi cuộc đua
tiền kỹ thuật số, nhưng thực chất lại là một nước cờ chiến lược để định
hình một thế giới Web3 phi tập trung, nơi tự do công nghệ, tài chính
mở và quyền sở hữu dữ liệu cá nhân trở thành trọng tâm.
Trong bối cảnh toàn cầu đang dịch chuyển sang không gian
Web3, blockchain, AI và DeFi (tài chính phi tập trung), Việt Nam không đứng
ngoài cuộc. Không chỉ dừng ở bước nhận thức, chính phủ và các nhà hoạch
định chính sách đã có những tín hiệu tích cực nhằm tạo hành lang pháp lý và hạ
tầng chiến lược cho nền kinh tế số.
1. Hoa Kỳ: Cấm CBDC để bảo vệ quyền tự do số
Trái ngược với nhiều quốc gia đang gấp rút triển khai CBDC
để số hóa hệ thống tiền tệ, Hoa Kỳ lại chọn cách trì hoãn và kiểm soát chặt
chẽ phát hành CBDC. Lý do là vì CBDC – nếu không được thiết kế đúng – có
thể trở thành công cụ theo dõi và kiểm soát dòng tiền cá nhân, ảnh hưởng đến
quyền riêng tư và tự do tài chính.
Thay vào đó, Hoa Kỳ mở cửa cho các tài sản số phi tập
trung, từ Bitcoin, Ethereum đến stablecoin và DeFi. Mặc dù không phát hành
CBDC, USD vẫn là “tiêu chuẩn vàng” trong không gian số, thông qua các đồng
stablecoin như USDC, USDT. Đây là chiến lược gián tiếp để USD chiếm lĩnh
Web3 mà không cần kiểm soát nó.
2. Web3, AI, DeFi: Trục phát triển mới của nền kinh tế số
Thế giới đang bước vào giai đoạn hậu-Web2 với sự trỗi dậy
mạnh mẽ của:
- AI phi tập trung,
nơi sức mạnh tính toán và mô hình ngôn ngữ không còn bị kiểm soát bởi Big
Tech;
- Tài chính phi tập trung (DeFi), cho phép giao dịch, cho vay, đầu tư không cần trung
gian ngân hàng;
- Token hóa tài sản thực như bất động sản, vàng, năng lượng, và cổ phiếu;
- DAO (Tổ chức tự trị phi tập trung) – mô hình quản trị số thay thế doanh nghiệp truyền
thống;
- SocialFi, GameFi, EduFi – những ứng dụng số nơi người dùng sở hữu và kiểm soát
dữ liệu của chính mình.
Tại trung tâm của tất cả điều đó là blockchain và tài sản
số. Đây không còn là "xu hướng", mà là hạ tầng cốt lõi của nền
kinh tế số toàn cầu trong 10–20 năm tới.
3. Việt Nam: Hành động cụ thể để nắm bắt thời cơ
Việt Nam đang cho thấy những tín hiệu rõ ràng về tầm nhìn số
hóa, không chỉ dừng ở nhận thức, mà đã có những bước đi cụ thể và chiến lược:
✅
Thí điểm giao dịch tài sản số tại Việt Nam
Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng đề án thí
điểm giao dịch tài sản mã hóa và tài sản số hóa tại Việt Nam, dự kiến triển
khai trong khung pháp lý sandbox đến năm 2025. Đây là bước đi vô cùng quan
trọng, không chỉ để bảo vệ người dùng, mà còn tạo không gian pháp lý cho hàng
nghìn startup và doanh nghiệp công nghệ tài chính đang phát triển mạnh tại Việt
Nam.
Việc hợp pháp hóa tài sản số – nếu được thực hiện thận trọng
và đúng hướng – sẽ chuyển đổi hoàn toàn vị thế Việt Nam từ một “quốc gia
theo sau” thành một trung tâm thử nghiệm và đổi mới tài chính khu vực.
✅
Thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng và TP.HCM
Song song với việc thí điểm tài sản số, đề án xây dựng
Trung tâm Tài chính Quốc tế (IFC) đặt tại TP.HCM và Đà Nẵng cũng đang được
xúc tiến. Mục tiêu là biến hai thành phố này thành hệ sinh thái tài chính –
công nghệ tầm khu vực, tương tự Dubai, Singapore hay Hong Kong.
Một trung tâm tài chính quốc tế không chỉ là nơi giao dịch
chứng khoán hay ngân hàng, mà cần tích hợp:
- Cơ sở hạ tầng blockchain
- Không gian thử nghiệm tài sản số (Digital Asset
Sandbox)
- Chính sách thu hút nhân tài, startup và quỹ đầu tư toàn
cầu
- Tòa án trọng tài số để xử lý tranh chấp trong không
gian Web3
Nếu được thực hiện đồng bộ, Việt Nam hoàn toàn có thể thu
hút dòng vốn blockchain toàn cầu đang tìm nơi trú ẩn an toàn sau làn sóng
siết chặt tại nhiều quốc gia khác.
4. Đề xuất chiến lược: Phải dám “đi trước luật” trong không
gian mở
Để không bị tụt hậu, Việt Nam cần mạnh dạn thử nghiệm các mô
hình:
- Định danh số và ví số quốc gia phục vụ giao dịch tài sản mã hóa;
- Chấp nhận token hóa tài sản thực trong một khung
sandbox pháp lý linh hoạt;
- Cho phép DAO hoạt động thí điểm trong các lĩnh vực như
nông nghiệp, giáo dục, đổi mới sáng tạo;
- Ưu đãi đầu tư vào AI mở và blockchain nguồn mở;
- Phối hợp với các đối tác quốc tế để xây dựng chuẩn mực
tài sản số theo hướng mở, có chủ quyền, và phù hợp với định hướng phát
triển của ASEAN.
5. Kết luận: Việt Nam không cần đứng sau ai nếu biết đi đúng
hướng
Trong khi Hoa Kỳ chọn hướng cấm CBDC để mở ra không gian
phát triển cho Web3, AI, DeFi, Trung Quốc lại đóng khung phát triển trong
mô hình tập trung. Sự khác biệt này sẽ định hình tương lai công nghệ toàn cầu
trong thập kỷ tới.
Việt Nam, với dân số trẻ, cộng đồng công nghệ mạnh, 21 triệu
người đã sở hữu tài sản số và khát vọng vươn lên, không cần đứng sau bất kỳ
ai – nếu dám đi sớm, đi linh hoạt, và đi có chiến lược.
Hãy biến Đà Nẵng và TP.HCM thành Singapore mới của nền kinh tế Web3, nơi không chỉ giao dịch tài sản số, mà là nơi thiết kế tương lai tài chính số toàn cầu.
