Podcast
TP.HCM sẽ có thêm một phường mang tên Sài Gòn, được kỳ vọng trở thành trung tâm mới với nhiều "cái nhất" về lịch sử, văn hóa, kinh tế và du lịch.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa thông qua nghị quyết sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã tại TP.HCM, dự kiến có hiệu lực từ năm 2025. Trong đó, sự ra đời của phường Sài Gòn mới không chỉ là một thay đổi hành chính mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về lịch sử, văn hóa và kinh tế của thành phố.
Một Bước Đột Phá Trong Sắp Xếp Hành Chính
Ngày 20/6/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành nghị quyết về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã tại TP.HCM. Sau quá trình sắp xếp, TP.HCM sẽ có tổng cộng 168 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 113 phường, 54 xã và 1 đặc khu. Điểm nhấn của đợt sắp xếp này là sự thành lập phường Sài Gòn mới, được hình thành từ việc sáp nhập toàn bộ phường Bến Nghé cùng một phần của phường Đa Kao và phường Nguyễn Thái Bình, thuộc quận 1.
Phường Sài Gòn mới có diện tích hơn 3 km² và dân số hơn 47.022 người, trở thành phường có diện tích lớn nhất trong số 4 phường được sáp nhập từ quận 1, vượt qua phường Bến Thành (1,85 km²), phường Cầu Ông Lãnh (1,6 km²) và phường Tân Định (1,23 km²). Vị trí của phường được giới hạn bởi các tuyến đường huyết mạch như Hoàng Sa, Nguyễn Đình Chiểu, Hai Bà Trưng, Nguyễn Thị Minh Khai, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Võ Văn Kiệt, Tôn Đức Thắng và kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè. Đặc biệt, hơn 3/4 chu vi của phường tiếp giáp với các con sông và kênh lớn như kênh Thị Nghè ở phía bắc, kênh Tàu Hũ - Bến Nghé ở phía nam và sông Sài Gòn ở phía đông, tạo nên một không gian đô thị độc đáo gắn liền với hệ thống sông nước.
Trụ sở dự kiến của phường Sài Gòn được đặt tại số 45 - 47 Lê Duẩn, vốn là trụ sở hiện tại của UBND quận 1. Công trình này đã được UBND TP.HCM xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật vào cuối năm 2024 với bề dày 140 năm tuổi, khẳng định giá trị lịch sử và thẩm mỹ của nó.Trung Tâm Kinh Tế và Văn Hóa
Phường Sài Gòn không chỉ là một đơn vị hành chính mới mà còn là trái tim kinh tế, văn hóa và lịch sử của TP.HCM. Nơi đây tập trung hàng loạt di tích và công trình nổi bật như trụ sở UBND TP.HCM (từng là Dinh Xã Tây), Nhà hát TP.HCM, Bưu điện TP.HCM, nhà thờ Đức Bà, phố đi bộ Nguyễn Huệ, cùng các khách sạn 5 sao như Continental và lãnh sự quán của nhiều quốc gia. Những địa danh này không chỉ là biểu tượng của thành phố mà còn là điểm đến thu hút du khách trong và ngoài nước.
Các tuyến đường như Nguyễn Huệ, Đồng Khởi, Lê Lợi, Hai Bà Trưng và Hàm Nghi là trung tâm thương mại, dịch vụ sầm uất nhất TP.HCM, nổi bật với các hoạt động ẩm thực, thời trang, lưu trú và du lịch. Theo bảng giá đất của UBND TP.HCM áp dụng từ tháng 10/2024, các tuyến đường Nguyễn Huệ, Lê Lợi và Đồng Khởi có giá cao nhất thành phố, đạt hơn 687 triệu đồng/m². Phố đi bộ Nguyễn Huệ còn là không gian công cộng sôi động, nơi diễn ra các sự kiện lớn như đường hoa Tết Nguyên đán – một thương hiệu hơn 20 năm của TP.HCM.
Trước khi tòa nhà Landmark 81 tại quận Bình Thạnh vươn lên vị trí cao nhất, phường Sài Gòn từng là nơi tập trung các tòa nhà chọc trời như Bitexco (262 m) và Vietcombank (206 m), khẳng định vị thế trung tâm kinh tế của khu vực.
Ý Nghĩa Lịch Sử của Tên Gọi "Sài Gòn"
Tên gọi "Sài Gòn" mang trong mình bề dày lịch sử hơn 300 năm, kể từ khi Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh lập phủ Gia Định vào năm 1698. Theo giả thuyết phổ biến nhất, "Sài Gòn" bắt nguồn từ cách gọi "prey nokor" của người Khmer, nghĩa là "rừng cây gòn", và dần biến âm qua thời gian. Tên gọi này được chính thức hóa dưới thời chúa Nguyễn Ánh khi xây dựng thành Gia Định vào thế kỷ 18.
Trong suốt chiều dài lịch sử, vùng đất này từng mang nhiều tên gọi như Chợ Lớn, Gia Định, Bến Nghé, Phan Yên, Phiên An, nhưng "Sài Gòn" luôn là cái tên phổ biến và được yêu mến nhất. Sau ngày thống nhất đất nước 30/4/1975, TP.HCM trở thành tên gọi chính thức của thành phố hợp nhất từ Đô thành Sài Gòn và tỉnh Gia Định, nhưng "Sài Gòn" vẫn sống mãi trong ký ức và đời sống văn hóa của người dân.
Theo UBND quận 1, việc đặt tên phường mới là "Sài Gòn" không chỉ kế thừa di sản lịch sử mà còn tôn vinh một biểu tượng văn hóa đã lan tỏa trong nước và quốc tế, xuất hiện rộng rãi trong văn học, nghệ thuật và sinh hoạt thường ngày.
Tầm Nhìn Cho Tương Lai
Việc thành lập phường Sài Gòn mới không chỉ là một bước đi hành chính mà còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế, văn hóa và du lịch cho TP.HCM. Với vị trí đắc địa, cơ sở hạ tầng hiện đại và những giá trị lịch sử phong phú, phường Sài Gòn hứa hẹn sẽ tiếp tục là trung tâm giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, giữa quá khứ và tương lai.
Sự ra đời của phường Sài Gòn mới là minh chứng cho nỗ lực của TP.HCM trong việc bảo tồn bản sắc, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của một đô thị lớn nhất cả nước.
Đây không chỉ là niềm tự hào của người dân quận 1 mà còn là dấu ấn quan trọng trong hành trình phát triển của TP.HCM.
